CHI KUNG

CHI KUNG

Yaklaşık 5000 yıllık geçmişi olan Çin Tıbbı geleneğinin içindeki dallardan bir tanesi olan Chi Kung günümüzde Çin’de olduğu kadar Batı dünyasında da uygulanan bir spor ve kişisel sağaltım yöntemi olarak varlığına devam ediyor. “Chi” yaşam enerjisi, “Kung” ise yetenek anlamına gelir, böylece Chi Kung yaşam enerjisinin doğru şekilde kullanılması olarak anlaşılabilir.

Chi Kung için bazı kaynaklarda hareketli meditasyon denilmesinin sebebi egzersizlerin zihnin belli bir düşünceye, şekle, renge vs. odaklanarak yapılmasıdır. Modern Çin’de Chi Kung pratikleri medikal, dövüş (savaş sanatı) ve spiritüel olmak üzere üç başlık altında incelenir ve uygulanır, bununla birlikte üçü de aynı felsefi sistemi kullanır. Medikal Chi Kung diğer Geleneksel Çin Tıbbı[1] yöntemleri arasında incelenir ve içinde egzersizler, Chi aktarımı, masaj terapisi, ses terapisi gibi alanlar da vardır. Ancak günümüzde Chi Kung denildiğinde genelde ilk akla gelen egzersizlerdir.

Chi Kung egzersizleri hastanın tedaviye katılımını sağlar. Bu bağlamda hastanın önce iç patojenik faktörleri (hastalandırıcı faktörler) ortadan kaldırması gereklidir, bunlar; öfke, hüzün, kaygı, korku vb.dir. Ardından dış olanlar ortadan kaldırılır, bunlar; soğuk, sıcak, nem vb.dir. Daha sonra hastalığın tipine göre organ ve enerji kanallarındaki[2] Chi çeşitli egzersizlerle azaltılır ya da artırılır.

CHI KUNG’UN TARİHİ

Chi Kung’un geçmişi ile ilgili ilk metinlere MÖ 2600 yıllarında yaşamış olan Sarı İmparator (Huang Di)’un kitabında rastlanır. İlk Chi Kung figürlerini onun bulduğu söylenir.

Günümüze kadar uygulana gelen Chi Kung, Çin’deki kültür devrimi ile 1966-1976 yılları arasında yasaklanmış ve sadece Batı tıbbının uygulanmasına izin verilmiştir, ancak hem Batı tıbbı uygulayan doktorların azlığı hem de Batı tıbbının beklentiyi karşılamaması nedeniyle Chi Kung uygulamaları serbest bırakılmış hatta çeşitli parklara eğitmenler yerleştirilerek buraya gelenlere Chi Kung öğretilmiştir.

CHI KUNG VE ÇİN FELSEFESİ İLİŞKİSİ

Çin kültürünü inceleyen bir kişi felsefe, din, siyaset, tıp, savaş sanatları gibi konuların birbirleriyle yakın ilişki içerisinde olduğunu kolaylıkla görebilir. Tıp ve Çin felsefesi arasında derin bağlar vardır, buna işaret etmek için Han Hanedanlığı döneminde yaşamış Sun Simao, “I Ching[3] kitabını çalışmadan tıp sanatında başarılı olamazsın” demiştir.

Çin felsefesine göre tüm yaşam Dao’nun ezeli varlığından kaynaklanır. Dao var olan her partikülde bulunur. Evrenin oluşumu sırasında Dao’dan ilk olarak Wuji ortaya çıkar, Wuji’den Yin ve Yang ortaya çıkmıştır, o da sekiz doğal güce kökenlik etmiştir: gök, şimşek, su, dağ, yer, rüzgâr, ateş ve göl, bunlar Bagua trigramlarında kendini gösteren 8 enerjetik harekete dönüşür.

Evrende Dao, wuji, shen, chi ve jing olmak üzer 5 adet enerji alanı ve bu alanlara tekabül eden yapılar ve bu alanlar arasında geçişkenlik vardır.

İnsanda bu enerji alanlarının (shen, chi ve jing) ve bunlara tekabül eden yapıların (spirit, enerji ve beden) üç tanesi mevcuttur, bu enerji alanlarının aralarındaki ilişki ve denge aşağıda bahsi geçecek olan üst, orta ve alt dantien tarafından sağlanır. Chi Kung egzersizleri ile dantien bölgelerinin daha etkin çalışması sağlanır.

ENERJİ MERKEZLERİ

Chi Kung öğretisine göre insanda 3 tane enerji merkezi vardır, bunun için iksir tarlası anlamına gelen Dantien kelimesi kullanılır. Vücudumuzda üst, orta ve alt olmak üzere üç enerji merkezi (dantien) bulunur. Üst dantien iki kaşımızın orta hizasında, orta dantien göğüs kemiği üzerinde iki meme başına birleştiren çizgi hizasında, alt dantien de göbek deliğinin dört parmak altında yer alır. Her bir dantien vücudu koruyan bir enerji katmanı (wei chi) ile ilişkilidir.

Alt dantien vücut yüzeyindeki wei chi ile orta dantien ve yukarı dantien de birer katman hâlinde saran diğer iki wei chi katmanı ile ilişkilidir. Wei chi katmanları vücudun hastalıklardan korunmasından sorumludur, uygun beslenme, uyku, temiz hava, meditasyon ve Chi Kung egzersizleri wei chi katmanlarının güçlü olmasını sağlar. Öfke, duygusal travmalara bağlı keder gibi iç faktörler ve soğukluk, kuruluk, sıcak, rüzgâr gibi dış faktörler özellikle zayıflamış wei chi katmanını geçerek hastalıklara yol açabilir.

CHİ KUNG EGZERSİZLERİ

Çin›de pek çok Chi Kung sistemi vardır, her biri kendine ait yaklaşımlara sahiptir, biri diğerlerinden daha üstün değildir, tüm yöntemlerin hedefinde durağan kalmış patolojik enerjinin temizlenmesi ve temiz yaşam enerjisinin dolaşıma katılması vardır. Eğer farklı şekilde belirtilmemişse tüm egzersizlerde alt dantien nefesi kullanılır.

Egzersizler birkaç şekilde sınıflandırılabilir. Statik (durağan) ve dinamik (hareketli) olarak ayrıldığında, statik egzersizler Chi’nin vücuda depolanmasını sağlayan, dinamik olanlar ise enerji kanallarının açılmasını ve Chi’nin dolaşmasını sağlayan egzersizlerdir.

Diğer bir sınıflandırma ise yapılacak egzersizin kendisi üzerindeki modifikasyonları içerir, böylece bir egzersiz arındırma, güçlendirme ve dengeleme için kullanılabilir. Bu postür (vücut), solunum (nefes) ve imajinasyon (zihin) üzerindeki modifikasyonlar ile sağlanır.

Örnek olarak arındırma amaçlı bir egzersiz verilebilir, burada dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekilde olacaktır:

Postür (vücut): Eller spesifik vücut alanlarından (hastalığın olduğu bölge) uzaklaşacak şekilde kullanılır.
Solunum (nefes): Eller vücuttan uzaklaştırılırken nefes daha hızlı verilir.
İmajinasyon (zihin): Eller vücuttan uzaklaştırılırken vücudun spesifik noktasındaki sıkışmış enerjinin uzaklaştırılması imajine edilir.

Günümüzde özel aletler ve mekânlar gerektiren, zaman zaman sakatlanmalara yol açan sporlar ya da egzersizler ile karşılaştırıldığında, Chi Kung insanın hem fiziksel, hem enerjetik hem de zihinsel yönüne hitap etmesi, hareketlerinin yumuşaklığı, özel bir alet veya alan gerektirmemesi açısından oldukça değerlidir. Bunlara ek olarak başta da söylenildiği gibi Chi Kung egzersizleri hastalık tedavisi için kullanıldığında hastanın tedavide aktif rol almasını sağlar.

Chi Kung hayat karşısında aktif rol alan ve sağlığını geri kazanmak için sadece ilaç kullanmak gibi pasif yöntemleri tercih etmek yerine kendi çabasıyla sağlığını kazanmak isteyenler için değerli bir yöntemdir.

DİPNOTLAR

1. Geleneksel Çin Tıbbı (Traditional Chinese Medicine, TCM): Çin kaynaklı geleneksel tıp uygulamalarının tümüne Batı dünyasında bu isim verilmiştir. Bu yöntemler akupunktur, masaj terapisi, fitoterapi ve Chi Kung’dur.

2. Çin tıbbında enerjinin (chi) 12 tanesi düzenli ve 8 tanesi düzensiz olarak adlandırılan kanallarda aktığı, bu akımdaki enerji blokajlarının çeşitli hastalıklara yol açtığı düşünülür. Çin’de yaklaşık 5000 yıldan beri bilinen bu enerji kanalları yakın zamanlarda hassas tomografi cihazları ve radyoizotop çalışmaları ile gösterilmiştir.

3. I Ching’in (Değişimler kitabı) yazarı ve yazıldığı dönem kesin olmamakla birlikte Çin Felsefesi ile ilgili temel kavramları ve hegzagramlar üzerine yapılan yorumları barındırır.

KAYNAKÇA

1. Chinese Medical Qigong Therapy, Volume 1, 2005,Jerry Alan Jonson PH.D.

2. Chinese Medical Qigong Therapy, Volume 4, 2005,Jerry Alan Jonson PH.D.

DR. MAHMUT ŞANSAL